در دنیای کسب وکارهای رقابتی امروزی، برای پیش‌برد استراتژی‌هایتان نیازمند مدیریتی باتجربه و باثبات هستید. مدیریت پروژه و مدیریت محصول دو امر بسیار مهم و در عین حال متمایز از یکدیگر هستند که اغلب توسط بیشتر افراد با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. در این مقاله، به یادگیری تعاریف و تفاوت‌های ما بین این دو حوزه مدیریتی خواهیم پرداخت و همچنین با مسئولیت‌ها و وظایف هر یک بیشتر آشنا خواهیم شد.
محصولات در مقابل پروژه‌ها:
مدیریت پروژه و مدیریت محصول در عین داشتن تمایزهای فراوان مکمل یکدیگرند. به منظور شناخت بهتر این دو موضوع، در ابتدا باید تفاوت‌های میان یک پروژه و محصول را بدانیم.
یک محصول چیزی است که می‌توان آن را برای جلب رضایت و نیاز مشتری به بازار ارائه کرد. محصول دارای چرخه چندمرحله‌ای ست، ارائه‌ی طرح اولیه محصول مورد نظر، تولید و توسعه‌ی محصول، معرفی آن به بازارهای هدف ومدیریت آن و در نهایت در صورت کم شدن تقاضا برای محصول، کنار گذاشتن محصول، بخش‌های مختلف چرخه‌ی عمر محصول را تشکیل می‌دهند. بعلاوه توسعه دادن یک محصول توسط تیم پروداکت انجام می‌شود.
در مقابل، یک پروژه اقدام و تلاشی موقتی در جهت ساخت محصولی بخصوص است. در یک پروژه موارد مورد نیاز برای رسیدن به هدف مورد نظر در بازه زمانی معین، مشخص می‌گردد. همچنین پیش برد یک پروژه معمولا توسط تیم مدیریت پروژه انجام می‌شود.
توجه به این امر که توسعه یک محصول در چهارچوب یک پروژه انجام می‌شود بسیار مهم است به همین سبب در چرخه عمر یک محصول ممکن است پروژه‌های مختلفی انجام شود.
برخلاف پروژه، در محصول هیچ تعریف مشخصی از آنچه که باید عرضه شود وجود ندارد.
نیازهای مشتریان به طور طبیعی در طی زمان تغییر می‌کنند لذا محصولات نیز برای پاسخگویی به رفع نیازهای مشتریان باید دستخوش تغییراتی شوند و مدیران محصول و مدیران پروژه باید این مسئله را به خوبی بدانند.
در مورد محصولات، هیچگونه مهلت و یا تاریخ مشخصی برای توقف تولید وجود ندارد بنابراین مدیران محصول در مسیر تولید محصول کارشان را ادامه می‌دهند. نکته مهم آن است که انتظار مشتریان از یک محصول رفع نیاز آنها در اسرع وقت است.
بدین ترتیب تولید و توسعه یک محصول امری موقتی و تلاشی گذرا نیست بلکه یک عملکرد ادامه‌دار برای ارائه امکانات و خدمات بهتر و بهبود مداوم آن در جهت رفع نیازهای مشتریان در طی زمان است.
تعریف مدیریت پروژه و مدیریت محصول
مدیریت محصول یک عملکرد سازمانی در یک شرکت است که با مسائلی همچون برنامه‌ریزی، پیش‌بینی، ساخت و بازاریابی محصول در تمامی مراحل تولید سروکار دارد.
از طرفی مدیریت پروژه شامل به کارگیری رویه‌ها، روش‌ها، دانش، توانایی‌ها و تجربیات در جهت دستیابی به اهدافی از یک پروژه به‌خصوص است.
این دو عملکرد نباید با مدیریت برنامه اشتباه گرفته شوند، مدیر برنامه، همانطور که از نامش پیداست، وظیفه مدیریت کردن برنامه‌ها را بر عهده دارد که مفهومی بسیار متفاوت را دارا بوده و پرداختن به این مطلب خارج از موضوع مورد بحث در این مقاله است.
مدیر محصول کیست؟
یک مدیر محصول موفق مسئولیت کامل موفقیت یک محصول را در طی چرخه‌ی عمر محصول برعهده دارد. برای این منظور، یک مدیر محصول باید توانایی‌ها و قابلیت‌های زیادی را دارا باشد از جمله: توانایی مدیریت زمان و حل مسئله. این موارد بسیار مهم بوده و هر مدیر محصولی باید بر آنها احاطه کامل داشته‌باشد.
یکی از مسئولیت‌های مدیر محصول به اجرا در آوردن استراتژی محصول و بررسی بازار است و تمرکزش باید به جای ((چگونه)) بیشتر روی ((چه چیزی)) باشد. این جمله به این معناست که وی باید دارای یک دید بلندمدت باشد و تصمیماتی را برای تغییر و در پیش گرفتن سیر تکاملی محصول در جهت نیازهای به‌روز مشتریان بگیرد.
هدف نهایی یک مدیر محصول بالا بردن سطح ارزش محصول و ایجاد جریان‌های درآمدی جدید است.
مسئولیت‌های مدیر محصول:
- جمع‌آوری اطلاعات در باب محصول و نیازهای مشتریان و اولویت‌بندی آنها
- مشخص نمودن چشم انداز محصول در آینده
- تحت نظر داشتن بازخورد محصول در بازار فروش و بازاریابی مناسب برای اطمینان حاصل کردن از درآمدزایی مناسب و رضایتمندی مشتریان
مدیر پروژه کیست؟
مسئولیت مدیران پروژه در قبال به موفقیت رسیدن پروژه با توجه به زمان‌بندی و سرمایه مشخص شده‌است، که با توجه به مدت زمان معین در نظر گرفته شده برای پروژه مد نظر، باید از برنامه‌ریزی‌های تبیین شده به صورت کامل و با تمام توان پیروی کنند.
به طور کلی وظیفه یک مدیر پروژه مدیریت و نظارت بر روند توسعه محصول با توجه به منابع موجود و در نظر گرفتن مشکلات و ریسک‌های احتمالی و تلاش برای مدیریت آنها تا به پایان رسیدن پروژه است.
یکی از وظایف بسیار مهم و دشوار مدیر پروژه مدیریت کردن عوامل تاثیرگذار بر پروژه و اهداف پروژه است که شامل مسائلی همچون: مدیریت زمان، مدیریت هزینه و کیفیت محصول می‌شود.
برای مثال، وقتی زمان مقرر شده برای تحویل‌دهی یک پروژه کوتاه است، مدیر پروژه یا باید هزینه‌ها را افزایش دهد و یا برای حفظ کیفیت، کمیت را کاهش دهد.
هدف نهایی یک مدیر پروژه رسیدن به کیفیت حداکثری با کمترین ریسک ممکن است.
مسئولیت‌های اساسی یک مدیر پروژه عبارتند از:
- ساخت یک محصول
- اضافه نمودن امکانات جدید به محصولات موجود
- ساخت نسخه‌های جدید و یا افزونه‌های جدید برای محصول
- مدیریت تیم طراحی و توسعه‌دهنده و نظارت و پیگیری بر کارهای آنها
- مدیریت زمان و بودجه
- داشتن صداقت با مشتریان
- استفاده از امکانات و ابزارهای گوناگون برای پیش‌برد هرچه بهتر پروژه که شامل استفاده از نرم‌افزارهایی از قبیل: Dashable، Invisionapp، Basecamp، Trello و Github می‌باشد
