در بخش اول اینترنت اشیاء و زمینههای بکارگیری این تکنولوژی را در زندگی روزمره و همچنین بخش صنعتی مورد بررسی قرار دادیم. در این بخش به نحوه عملکرد، معایب و مزایا و استانداردهای این تکنولوژی میپردازیم:
نحوه عملکرد IoT:
عملکرد یک سیستم IoT معمولی از طریق جمعآوری و تجزیه و تحلیل آنی دادهها صورت میگیرد که دارای سه بخش مجزاست:
دستگاههای هوشمند: دستگاهیست مانند تلویزیون، دوربین مدار بسته، تجهیزات ورزشی و... که قابلیت تجزیه و تحلیل دارد. این دستگاه دادههای خود را از منابعی همچون محیط اطرافش، اطلاعات وارد شده از طریق کاربران، الگوهای مختلف و یا از طریق اینترنت جمعآوری میکند.
اپلیکیشنهای IoT: یک اپلیکیشن IoT مجموعهای از سرویسها و نرمافزار است که اطلاعات جمعآوری شده از طریق دستگاههای IoT را باهم ادغام و یکی میکند و برای اینکار از یادگیری ماشینی و یا هوش مصنوعی استفاده میکند و پس از تحلیل دادهها بهترین تصمیم را انجام میدهد.
یک رابط کاربری گرافیکی: یک دستگاه IoT و یا مجموعهای از این دستگاهها را میتوان از طریق یک رابطکاربری گرافیکی مدیریت کرد. برای مثال یک اپلیکیشن گوشی همراه و یا یک وبسایت که میتوان از آنها برای مدیریت و کنترل دستگاههای IoT استفادهکرد.
مزایا و معایب:
به طورکلی هر تکنولوژی و فناوری دارای یکسری مزایا و معایب است که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره خواهیم کرد:
مزایا:
- قابلیت دسترسی به اطلاعات هر دستگاهی از هر کجا و در هر زمان
- بهبود ارتباط بین دستگاههای الکتریکی متصل به هم
- جابهجایی اطلاعات و دادهها در شبکه ایجاد شده و صرفهجویی در هزینه و جلوگیری از هدر رفتن زمان
- سیستماتیک بودن امور باعث بهبود کیفیت و افزایش بازدهی کسبوکار و کاهش نیاز به نیرو انسانی میشود
معایب:
- در صورت اتصال تعداد زیادی دستگاه به یک شبکه و بالا بودن حجم اطلاعات در آن، زمینه برای افراد سودجو از جمله هکرها فراهم میشود تا در سیستم اختلال ایجاد کنند و یا اطالاعات را به سرقت ببرند.
- کنترل دادهها و اطلاعات در حجم بالا بسیار دشوار است و در صورتی که شبکهای با تعداد زیادی دستگاه متصل به آن را در اختیار داشتهباشیم مدیریت آنها چالش برانگیز خواهد بود.
- اگر در شبکه اختلالی به وجود آید و یا اگر یکی از دستگاهها دچار اختلال شود، مانند ویروسها، این امر باعث ایجاد اختلال در تمامی دستگاهها میشود.
- در صورت عدم وجود یک استاندارد جهانی برای این تکنولوژی، برقراری ارتباط بین دستگاههای گوناگون از کمپانیهای مختلف بسیار دشوار خواهد بود.
برخی استانداردهای در حال شکلگیری فناوری IoT:
IPv6: این فناوری از طریق شبکههای بیسیم کممصرف شخصی کار خود را انجام میدهد که به اختصار به آن “6LoWPAN” گفته میشود. این استاندارد توسط کارگروه مهندسین شبکه و اینترنت تعریف شدهاست (IETF) که به تمامی امواج رادیویی کممصرف امکان برقراری ارتباط با اینترنت را میدهد، مانند: بلوتوث با سطح انرژی پایین (BLE) و Z-Wave برای اتوماسیون خانگی.
ZigBee: یک شبکه بیسیم کمتوان و با حجم داده کم است که بیشتر در صنعت مورد استفاده قرار میگیرد. این استاندارد توسط موسسه الکترونیک و مهندسین الکترونیک پایهگذاری شدهاست (IEEE). از طریق این استاندارد Dotdot به وجود آمد که زبان عمومی برای IoT به حساب میآید و این امکان را برای دستگاههای هوشمند به وجود میآورد تا در هر شبکهای به صورت ایمن کار کنند و یکدیگر را بشناسند.
LiteOS: یک سیستم عامل شبیه به یونیکس است برای شبکههای حسگرهای بیسیم. LiteOS مواردی همچون گوشیهای هوشمند، تکنولوژیهای پوشیدنی، خانههای هوشمند و اینترنت وسایل نقلیه (IoV) را تحت پوشش قرار میدهد. همچنین OS به عنوان یک پلتفرم توسعهدهنده دستگاههای هوشمند نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
OneM2M: یک لایه برقرارساز ارتباط ماشین به ماشین است که با تعبیهسازی در نرمافزار و سختافزار این امکان را محیا میسازد. سازمان استاندارد جهانی این استاندارد را برای امکانپذیر بودن برقراری ارتباط بین برنامهها و دستگاههای مختلف IoT به وجود آورد.
Data Distribution Service: یا به اختصار DDS، توسط گروه مدیریت اشیاء (OMG) برای برقراری ارتباط لحظهای و بیدرنگ و پردازش سریع بین دستگاهها (M2M) بهوجودآمد.
Advanced Message Queuing Protocol: یا بهاختصار AMQP، یک استاندارد با منبعی قابل دسترس برای عموم است که برای پیامرسانی ناهمگام در زمانهای مختلف از طریق کابل به وجود آمدهاست. این استاندارد امکان برقراری ارتباط در بستری امن بین سازمانها و اپلیکیشنها را فراهم میسازد. این پروتکل در زمینههای پیامرسانی میان خدماتدهندگان و درخواستکنندگان و مدیریت دستگاههای IoT کاربرد دارد.
Constrained Application protocol: یا به اختصار CoAP، یک پروتکل است که به وسیله IETF طراحی شده و نحوه عملکرد ماشینهای محسابهگر محدود مانند دستگاههای هوشمند، میکروکنترلرها، سنسورها و ... را در IoT مشخص میکند.
Long Range Wide Area Network: یا به اختصار LoRaWAN، پروتکلی برای شبکههای گسترده (WAN) است که برای پشتیبانی از شبکههای عظیم، مانند شهرهای هوشمند، با میلیونها دستگاه کم قدرت، مانند سنسورها و .... طراحی شدهاست.