در بخش قبلی تعریف بلاکچین و تاریخچه آن مورد بررسی قرار گرفت. در این قسمت به زمینههای بکارگیری آن خواهیم پرداخت:
زمینههای بکارگیری بلاکچین:
همانند تمامی فناوریهای نوظهور، بلاکچین نیز در حال تکامل یافتن است و تلاش اصلی آن نیز در جهت پیدا کردن جایگاه خود در میان کمپانیهای مختلف در صنایع گوناگون است.
برای مثال بلاکچینِ بیتکوین، دادههای معاملات ارزی را در خود ذخیرهسازی میکند. اما در حال حاضر این فناوری به علت ضریب امنیت بالا برای ذخیرهسازی اطلاعات، در زمینههای بسیارِ دیگری نیز در حال بکارگیری است.
بعضی از کمپانیهای بزرگ از بلاکچین برای انجام برخی امور خود بهره میگیرند. از جمله این شرکتها میتوان به Walmart، Pfizer، AIG، Siemens، Unilever و IBM اشاره کرد. برای مثال، شرکت IBM یک بلاکچین با نام "Food Trust" ساخته است تا مسیری که مواد غذایی تا رسیدن به مقصد مورد نظر را طی میکنند را ردیابی کند(از زمان برنامهریزی و تولید تا موقعی که به دست مشتری برسد).
در ادامه به برخی از زمینههای بکارگیری بلاکچین اشاره خواهیمکرد:
بانکداری و امورمالی: بسیاری از خدمات بانکی فقط در ساعات اداری ارائه میشوند و یکی از اساسیترین مشکلات اموربانکی نداشتن خدمات همهجانبه و 24ساعته است. تصور کنید در یک روز تعطیل کار بانکی مهمی برایتان پیش میآید. چه باید کرد؟ تنها راه موجود منتظر ماندن تا شروع یک روز کاری جدید و آغاز بکار کردن بانکهاست. اما با بهرهگیری از فناوری بلاکچین امکان انجام امور بانکی در هر ساعت از شبانهروز و حتی در ایام تعطیل به صورت سیستماتیک قابل انجام است. با بهرهگیری بانکها از این فناوری، مشتریان میتوانند اموربانکی خود را در کمتر از 10 دقیقه به انجام برسانند. یکی دیگر از مزایای استفاده از بلاکچین در اموربانکی انجام معاملات در حجم، سرعت بالا و در بستری بسیار ایمن است.
ارزهای دیجیتال: بلاکچین بستر معاملات ارزهای دیجیتال است. فرض کنید معاملات خود را از طریق ارزهای رایج دولتی انجام میدهید؛ در چنین شرایطی تمامی اموربانکی و اطلاعات حساب شما زیر ذرهبین بانک مرکزی و دولت خواهد بود. اگر به بانک دستبرد زده شود ممکن است سارقین اطلاعات مهم شما را به سرقت ببرند و از آن برای اخاذی از شما استفاده کنند. و یا اگر در کشوری زندگی میکنید که دولت و اقتصاد مناسبی ندارید ممکن است هر لحظه ارزش دارایی شما با افت شدید روبهرو شود. استفاده از ارزهای دیجیتال نیز خالی از ریسک نیست و ریسکهای خاص خود را دارد اما با استفاده از این ارزها در معاملات خود میتوانید از محدودیتها و هزینههای جانبی بسیاری که معاملات با ارزهای معمولی به همراه دارند خلاص شوید! همچنین با یک مدیریت درست میتوانید ارزش پول خود را در بدترین شرایط اقتصادی نیز حفظ و یا حتی افزایش دهید. استفاده از کیفپولهای مجازی این اجازه را به شما میدهد که حتی اگر کشور شما در جنگ و فقر مطلق هم باشد باز هم جای سرمایه شما ایمن باشد!
حوزه سلامت: پس از تهیه و تکمیل اطلاعات مورد نیاز بیماران، میتوان آنها را در یک بلاک بخصوص با ایجاد دسترسی محدود قرار داد تا از بابت تغییر نیافتن آنها و حفظ اطلاعات شخصی بیماران خاطر جمع بود. استفاده از بستر بلاکچین برای ذخیرهسازی اطلاعات بیماران میتواند خاطر مراجعهکنندگان را آسوده سازد.
ذخیرهسازی اطلاعات مهم: به علت دارا بودن بستر ایمن، شما میتوانید با خیالی آسوده اطلاعات مهم خود را در بلاکها ذخیره کنید و دیگر نگران به سرقت رفتن، هک شدن، از بین رفتن و پاک شدن آنها نباشید.
قرارداد هوشمند(Smart Contracts): یک قرارداد هوشمند یک کد کامپیوتری در بستر بلاکچین است که به شما اجازه میدهد افراد واسطه مانند دلالها را در معماملات خود به سادگی حذف کنید.
نحوه عملکرد قرارداد هوشمند اینگونه است که شرایط انجام توافق توسط طرفین تصمیمگیری شده و به سیستم داده میشود؛ پس از اینکه همه شرایط مسجل شد، سیستم به صورت خودکار توافق را انجام میدهد. برای مثال فردی را در نظر بگیرید که میخواهد یک خانه خریداری کند. در ابتدای کار خریدار و فروشنده توافقاتی را انجام میدهند و سپس آنها را به صورت کد به کامپیوتر میدهند (مثلا توافق میکنند که خریدار مبلغ معامله را تا موعد مشخصی پرداخت کرده و فروشنده نیز خانه را به خریدار تحویل دهد). وقتی شرایط انجام شد سیستم خانه را به صورت اتوماتیک در اختیار خریدار میگذارد.
بزرگترین مزیت این کار حذف مخارج اضافی مانند حق مشاوره و هزینههای غیرضروری دیگری است که افراد واسطه میگیرند.
زنجیره تأمین: همانند "IBM Food Trust"، تأمینکنندگان میتوانند با بهرهگیری از فناوری بلاکچین مراحل تولید یک محصول را بدون ترس از دستکاری اطلاعات رصد کنند و از این که محصولی که تولید میکنند و یا مواد اولیهای که خریداری میکنند همان چیزی است که دقیقاً میخواهند، اطمینان حاصل کنند. مثلا اگر مواد اولیه طبیعی و غیرشیمیایی خریداری کردهاند، با رصد مراحل تولید مطمئن میشوند یک محصول 100% ارگانیگ به بازار ارائه خواهند کرد.
رأیدهی: رأیگیری از طریق بلاکچین میتواند صحت و سلامت آرا را تضمین کند و دستکاری در آنها را تقریباً غیرممکن میسازد. این روش در انتخابات میاندورهای در ویرجینیای غربی در سال 2018 بکارگرفته شد. از مزایای دیگر بکارگیری بلاکچین در انتخابات میتوان به شفافیت انتخابات، احتیاج کمتر به نیروی انسانی و اعلام نتایج در زمان کوتاهتر اشاره کرد.
نمونههایی از بکارگیری بلاکچین:
- یکی از مهمترین اتفاقات در رابطه با فناوری بلاکچین، معرفی توکنهای غیرقابل تعویض (NFT) در سال 2021 بود که مورد استقبال بسیاری از مردم در سرتاسر دنیا قرار گرفت. در سالهای اخیر NFTها به علت داشتن ضریب امنیت بالا در معاملات از محبوبیت خاصی برخوردار شدهاند که این امنیت بالا را مدیون فناوری بلاکچین هستند.
- در اکتبر سال 2020، یک پلتفرم پرداخت آنلاین به نام PayPal یک سرویس جدید را راهاندازی کرد که به کاربران اجازه خرید، فروش و نگهداری رمز ارزها را میداد.
- در اوایل سال 2020، یک کمپانی به اسم "Theta" که در زمینه بلاکچین فعالیت دارد با "Google Cloud" وارد همکاری شد. نتیجه این همکاری، دادن اجازه به کاربران "Google Cloud" برای استقرار و راهاندازی Nodeها بود (در یک شبکه کامپیوتری منظور از Node دستگاه یا کامپیوتری ست که درآن شبکه قرار دارد).
- در سال 2018، "Ticketmaster"که یک شرکت فروش بلیت برای رویدادهای مختلف است، اعلام کرد که از این پس از فناوری بلاکچین برای فروش بلیت استفاده کرده و این روش ایمن را جایگزین روش سنتی فروش بلیت خواهد کرد.
- در سال 2016، یک شرکت به نام "Overstock.com" از تکنولوژی بلاکچین برای توزیع و فروش 126هزار سهم از سهام شرکتهای مختلف استفاده کرد. این شرکت اولین شرکتی بود که از فناوری بلاکچین برای خرید و فروش سهام استفاده کرد.
- مجمع بینالمللی نهادهای مالی(R3)، از سیستمی مانند بلاکچین به نام "Corda" برای ضبط، مدیریت و همگامسازی اطلاعات مالی استفاده میکند.